علاقه‌مندان ایرانی ادبیات روسیه، معمولاً ارتباط خوبی با آثار فئودور داستایفسکی برقرار می‌کنند. در واقع سبک نگارش این نویسنده و خلق صحنه‌های سرشار از احساسات، رمان‌های او را از آثار دیگر نویسندگان کمتر شناخته شده روسیه متمایز می‌کند. در صورتی که شما هم نام این نویسنده بلند آوزاه را شنیده‌اید و قصد دارید بهترین آثار داستایوفسکی را بشناسید؛ لطفاً تا انتها با این مقاله همراه باشید.
داستایوفسکی که می‌توان گفت یکی از مهم‌ترین نویسندگان در تاریخ ادبیات روس و جهان می‌باشد؛ در سال ۱۸۲۷ در مسکو متولد شد. زندگی سخت و سرشار از تراژدی‌های متعدد باعث شد تا آثارش نیز به شدت تأثیرگذار واقع شوند. او به خاطر عضویت در یک گروه سیاسی دستگیر و محکوم‌به اعدام شد اما محکومیتش به کار در اردوگاهی در سیبری تقلیل یافت و این آغاز نگاه عمیق او به اخلاق و طبیعت انسان بود.
آثار داستایفسکی عمیق‌ترین جوانب روان انسان را به تصویر می‌کشند و از آنجایی که معمولاً سؤالات عمیق، تحت فشار و مشکلات نمایان می‌شوند، شخصیت‌های آثارش غالباً با مشکلاتی از جمله اعتیاد احساس گناه و دیگر صدمات روحی و روانی در دست و پنجه نرم می‌کنند. در آثاری مانند جنایت و مکافات، برادران کارامازوف و انسان خردمند، عمیقاً به این مسائل می‌پردازد و شخصیت‌های پیچیده و واقعی را می‌آفریند. داستان‌های او پر است از شخصیت‌هایی که خواننده، خود را به جای آنها تصور می‌کند و همان سؤال‌ها را می‌پرسد که پرسونای داستان با آن درگیر است.
شایان ذکر است که تلاش برای رهایی از پوچی، یکی از مسائل مرکزی آثار داستایوفسکی است و معتقد است که رنج و درد بخشی اساسی از وجدان انسان است و تنها از راه رنج است که می‌توان خود را در این دنیای بی معنی درک کرد. بر اساس این فلسفه، داستایوفسکی به کاوش در تاریک‌ترین زوایای زندگی بشر پرداخته و در عین حال همواره نویدبخش امید نیز بوده است.
در صورتی که تا به حال در رابطه با کتاب‌های نوشته شده توسط داستایوفسکی جست و جو کرده باشید، حتماً با لیست بلند بالایی از آثار مواجه شده‌اید که کار را برای شروع سخت می‌کند!
در ادامه قصد داریم 10 اثر معروف این نویسنده بزرگ را به شما معرفی کنیم که از معروف‌ترین و بهترین آثار داستایفسکی هستند. با انتخاب و مطالعه هر کدام از این کتاب‌ها، قطعاً از طرفداران همیشگی داستایوفسکی خواهید شد.
· جنایت و مکافات
· برادران کارامازوف
· ابله (احمق)
· یادداشت‌های زیرزمینی
· قمارباز
· بیچارگان (مردم فقیر)
· شیاطین (جن زدگان)
· تحقیر و توهین شدگان
· خانه مردگان
· همزاد
جنایت و مکافات را می‌توان بهترین شروع برای خواندن آثار داستایوفسکی دانست. در این اثر راسکولنیکف شخصیت اصلی داستان، دانشجوی جوانی می‌باشد که مرتکب قتل می‌شود و این بخش از داستان به بهترین شکل ممکن تصویر می‌یابد. در ادامه احساس گناه و تردید او را به پارانویا می‌کشاند. گفتگوهای داستان، یک تریلر روانشناختی جذاب را شکل می‌دهند که مضامین اخلاقی و عواطف و رستگاری را به چالش می‌کشند. در واقع خواندن کتاب جنایت و مکافات، خواننده را با دنیا و سبک بیان داستایوفسکی آشنا می‌کند و سپس می‌تواند به سراغ شاهکارهای دیگر او نظیر برادران کارامازوف رفت.
داستایوفسکی در این کتاب بر روابط پیچیده و درهم تنیده سه برادر و پدرشان متمرکز است. این کتاب غنی و چالش برانگیز، از فضای خانواده کارامازوف برای پرداختن به مسائلی مثل ایمان، اراده آزاد و ماهیت بشر بهره می‌گیرد. قطعا در زمان خواندن این کتاب به مقایسه خود و. اطرافیانتان با کاراکتر های اصلی داستان خواهید پرداخت. به این ترتیب مطالعه کتاب حتی می‌تواند به شما خود شناسی و بینشی دقیق ارائه نماید.
یکی دیگر از بهترین آثار داستایوفسکی که نسبت به دیگر آثار او کمتر شناخته شده است «ابله» می‌باشد. او در این داستان شاهزاده میشکین، مردی ساده و معصوم را به تصویر می‌کشد که به جامعه بزرگان روسیه کشیده می‌شود. این رمان که کوتاه‌تر از دیگر آثار اوست مضامین نظیر عشق و خیانت و تأثیر مخرب قدرت می‌پردازد. از طرفی بیان احساسات یک اعدامی از زبان خودش و بیماری صرع شخصیت اصلی داستان ارتباط عمیقی بین رمان ابله و شخصیت خود داستایوفسکی نشان می‌دهد.
یادداشت‌های زیرزمینی، یکی دیگر از آثار داستایوفسکی است که به خوبی می‌توان سبک منحصر به فرد نویسنده را نشان دهد. اثری تاریک و درون نگر که آشفتگی درونی مردی را به تصویر می‌کشد که در انزوا و در سن‌پترزبورگ زندگی می‌کند. داستایوفسکی در این اثر به افکار پیچیده ذهن انسان پرداخته و موضوعات روانشناختی را با عمقی باورنکردنی توصیف کرده است.
قمار باز اثری بسیار روان و جذاب است که تا حدودی با اعصاب شما بازی می‌کند. این اثر داستایفسکی به طمع و تمایلات سیری ناپذیر انسان می‌پردازد و این کار را به زیبایی هرچه تمام‌تر در قالب یک قمار بزرگ به نمایش درمی‌آورد. در صورتی که چندان اهل مطالعه نبوده‌اید توصیه می‌کنیم این کتاب را برای شروع انتخاب کنید چراکه حجم کم و محتوای آسان‌تری دارد.
در این رمان که سال 1846 نوشته شد و به نوعی سرآغاز ورود این نویسنده مشهور به مجامع ادبی است؛ داستایوفسکی مصیبت و بیچارگی بسیاری از مردم فقیر را بررسی می‌کند. شخصیت‌ها در سن‌پترزبورگ زندگی می‌کنند و در میانه فقر و عشق گرفتار شده‌اند. با این حال، هنگامی که شخصیت مرد، ماکار دووشکین، به دنبال پول می‌گردد تا بتواند با محبوبش، واروارا دوبروسلووا، ازدواج کند، یک مرد ثروتمند وارد ماجرا می‌شود. واروارا در مواجهه با عشق، در مقابل امنیت مالی، باید انتخابی دشوار انجام دهد و والدینش او را به سمت مرد ثروتمند هل می‌دهند.
رمان بیچارگان در حالی که یکی از قدیمی‌ترین سؤالات بشریت یعنی ارجحیت عشق بر ثروت را بررسی می‌کند؛ خط داستانی جذاب را حفظ کرده و مخاطب را تا انتها با خود همراه می‌سازد.
اگر می‌خواهید گرایش‌های سیاسی داستایوفسکی را ببینید، نسخه‌ای از شیاطین را که در سال 1871 منتشر شد، مطالعه کنید. این کتاب وقایعی را که پس از قتل ایوان ایوانف، دانشجویی که گفته می‌شود یک گروه انقلابی او را کشته است، دنبال می‌کند. از آنجا که داستایوفسکی یک متفکر آزاد بود و اغلب به او برچسب انقلابی می‌زدند، این اثر به وضوح افکار سیاسی او را نشان می‌دهد. این اثر به همراه ایدئولوژی‌ای که منتقل می‌کند، مقدار قابل توجهی از محتوای همراه با مفاهیم دوپهلو و کنایه‌آمیز را نشان می‌دهد.
کتاب تحقیر و توهین شده ها، رمانی است که در سال 1861 منتشر شد و سزاوار جایگاهی در میان بهترین آثار داستایوفسکی است. نویسنده این ایده را زمانی دریافت کرد که پس از اقامت در سیبری، به سن‌پترزبورگ نقل مکان کرد و تا حدودی دارای برخی گرایش‌های زندگی‌نامه‌ای است. داستان در رابطه با وانیا، نویسنده جوانی است که در تلاش برای کسب درآمد از طریق کار خود است و مشکلاتی که در این مسیر جسم و روانش را درگیر خود می‌کند. شخصیت‌پردازی قوی از مهم‌ترین ویژگی‌های این اثر ارزشمند است.
در مجموع می‌توان گفت دوران محکومیت داستایفسکی در سیبری، تأثیر بسیار زیادی بر زندگی ادبی این نویسنده داشته است. خانه مردگان نیز حاوی ایده‌هایی است که از دوران داستایوفسکی در سیبری گرفته شده است. رمان، مرد جوانی را روایت می‌کند که به اتهام قتل همسرش در سیبری به 10 سال زندان محکوم شده است. با وجود اینکه او بدترین وجه انسانیت را می‌بیند، هرگز ایمان خود را به خوبی مردم از دست نمی‌دهد. این اثر خاص تحسین‌های زیادی برای خود دارد. به عنوان مهم‌ترین مورد، تولستوی گفت: "من هیچ کتابی بهتر از این را در تمام ادبیات مدرن نمی‌شناسم."
این رمان مطالعه‌ای روانشناختی درباره کارمند دولتی یاکوف پتروویچ گلیادکین است که با ظاهر شدن همزادش، به جنون کشیده شده است. این داستان همچنین نمونه اولیه‌ای از آثار ادبی با استفاده از مفهوم «همزاد» در نظر گرفته می‌شود و پیش درآمدی برای آثار کافکا است که از این مضمون استفاده زیادی برده است. معمولاً مطالعه آثاری از این قبیل، ذهن را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد و انسان را وادار به تفکر در عمق اندیشه‌های خود می‌سازد.
تأثیر آثار داستایفسکی را در نویسندگانی همچون جیمز جویس، کافکا و کامو، می‌توان به روشنی مشاهده کرد. ترکیب منحصر به فرد او از عمق روانشناختی و فلسفه و معنویت، همیشه خوانندگان را مجذوب کرده است. آثار داستایوفسکی می‌تواند خواننده را با خود به دنیای پر فراز و نشیبی اتفاقات و فراز و فرودهای داستان ببرد؛ با این حال برای کسانی که با آثار او آشنا نیستند به دلیل تعداد زیاد کاراکترها و ریتم داستان و مبهم بودن برخی نکات و از طرفی به دلیل تفاوت فرهنگی، سخت به نظر می‌آید.
پس از خواندن آثار ذکر شده، می‌توان به راحتی به سراغ هر یک از آثار این نویسنده رفت. دیوها، تسخیرشدگان، خانه مردگان هر یک دیدگاه‌های منحصر به فرد از مضامین بنیادی وجود انسان را از دیدگاه داستایوفسکی ارائه می‌دهد. اما بهترین راه برای خواندن کتاب‌های داستایوفسکی این است که اولین چیزی که به دستتان می‌رسد را شروع کنید و اجازه دهید وارد دنیای ذهنی این نویسنده بزرگ شوید.
در پایان از اینکه تا انتهای این مقاله با ما همراه بودید سپاسگزاریم. لطفاً لینک این مقاله را در اختیار دوستان خود نیز قرار دهید تا آنها نیز با بهترین آثار داستایوفسکی آشنا شوند. همچنین در صورتی که با ادبیات روسیه آشنایی دارید نظرات خود را در رابطه با دیگر آثار بزرگ ادبیات روسیه با ما به اشتراک بگذارید.
مسعود عبدی
اختصاصی
